Nie można przeoczyć tego niezwykłego miejsca, jedynego takiego w całej delcie Wisły. Najmłodsze dziecko Królowej Polskich Rzek przyszło na świat na przestrzeni pięćdziesięciu pięciu lat XIX wieku. Najpierw 1 lutego 1840 roku pod naporem zwałów kry Wisłą znalazła sobie nowe ujście pod Górkami, tworząc zachodni brzeg przyszłej Wyspy Sobieszewskiej. Wschodni powstał 31 marca 1895 roku o godzinie 15:45, gdy do świadków uruchomienia Przekopu Wisły dotarł telegram cesarza Wilhelma II nakazujący otwarcie śluzy.

Dziś Wyspa Sobieszewska wchodzi w skład administracyjnych granic Gdańska, lecz trudno oprzeć się wrażeniu, że to wciąż odrębne miejsce. Na przeciwległym brzegu zachodniej części wyspy (pisarz Wincenty Pol nowe ujście z 1840 roku nazwał Wisłą Śmiałą) kiedyś kończyło się Trójmiasto, a przyłączenie do niego wyspy w roku 1973 sprawiło, że dziś wszystkie trzy odnogi Wisły, wpadające do Zatoki Gdańskiej, leżą na terenach miejskich. Pomiędzy ramionami rzeki widać to jedynie w środkowej części, gdzie dawne rybackie osady: Górki Wschodnie. Sobieszewo, Orle i Komary rozmieściły się wzdłuż dawnego Kanału Młynówka. Na ich osi poprowadzono drogę wojewódzką 501 z nowiutkim mostem zwodzonym na Martwej Wiśle – jedynym połączeniem wyspy z lądową częścią Gdańska. Na południe od niej, aż do najstarszego koryta rzeki, wciąż znajdują się typowe dla żuławskiego krajobrazu pola uprawne. Na północy węższy pas zajmuje Las Mierzei, za nim wyjdziemy na najpiękniejszą część wyspy, jedenastokilometrową plażę, którą po obu stronach zamykają rezerwaty: Ptasi Raj na zachodzie i Mewia Łacha na wschodzie.

Na Wyspie Sobieszewskiej zaczyna się bursztynowe wybrzeże Mierzei Wiślanej. Zresztą posiada ona swoją prywatną, niewielką mierzeję, od której poprowadzono jeszcze w XIX wieku wąską kamienną groblę, zmieniając naturalną zatoczkę w Jezioro Ptasi Raj. Tereny wokół niej to lokalizacja pierwszego z rezerwatów, z urokliwą ścieżką i wieżą do obserwacji ptaków. Mierzeja Messyńska z jeziorem tworzy przy ujściu Wisły Śmiałej enklawę, w której warto odwiedzić dwie stacje naukowe: biologiczną z jedynym w Polsce ogrodem botanicznym na wydmach i ornitologiczną. Naprzeciw tej okolicy, na gdańskim brzegu, znalazło swą przystań Narodowe Centrum Żeglarstwa w Górkach Zachodnich.

Od niedawna nad zalesioną wydmą w Orlu góruje nowoczesna bryła Zbiornika Wody Kazimierz, dzięki której możemy zobaczyć Wyspę Sobieszewską w całej okazałości. Na szczycie wieży funkcjonuje punkt widokowy z ogólnodostępnymi lornetkami, trzeba tylko pamiętać, by umówić swoją wizytę z właścicielem budowli GIWK i dostosować się do harmonogramu wejść. Kolejne miejsce do podziwiania widoków czeka na nas na krańcu cypla rezerwatu Mewia Łacha nad Przekopem Wisły. To miejsce upodobały sobie bardzo rzadkie gatunki zwierząt, takich jak rybitwa czubata czy foka szara. Zobaczyć foki w administracyjnych granicach Gdańska? Na pewno nie jest to niemożliwe…

Możemy przejść wyspę plażą, mijając po drodze kilka strzeżonych kąpielisk z gastronomicznym zapleczem (tutejsze ryby wciąż pochodzą ze świeżych połowów). Alternatywny szlak wiedzie przez las, który można przemierzyć przy pomocy dwóch kółek za sprawą wypożyczalni rowerów w Górkach Wschodnich. Wyspa Sobieszewska w kwietniu i maju 1945 roku stałą się miejscem koncentracji ostatnich, wciąż jeszcze nieźle uzbrojonych, oddziałów Wehrmachtu oraz punktem ewakuacji ludności cywilnej na Hel. Do dziś Las Mierzei pełen jest śladów po budowanych tu umocnieniach ostatniego szańca niemieckiej obrony. Do walk jednak nie doszło, koniec wojny spowodował kapitulację wojsk niemieckich.

Płynąc trasą Pętli Żuławskiej z Gdańska zostawimy Wyspę Sobieszewską po lewej stronie, mijając most zwodzony i śluzę w Przegalinie na jej południowo-wschodnim przylądku, która wypuści nas na szerokie wiślane wody. Warto rozważyć poświęcenie dnia na poznanie tego najmłodszego zakątka Żuław Gdańskich, nad którym Wisła (z niewielką pomocą człowieka) musiała się napracować przez całe pól wieku.

Wszystkie zdjęcia w serwisie objęte są prawami autorskimi. Powielanie ich, kopiowanie, udostępnianie bez zgody autora zabronione.