Zobacz wszystkie zdjęcia z galerii
Pętla Żuławska
Całkowita długość śródlądowych dróg wodnych w Polsce wynosi około 3800 kilometrów. Prawie dziesięć procent z nich płynie w Pętli Żuławskiej – sieci wodnych szlaków w delcie Wisły i na jej obrzeżach, czyli na Żuławach Wiślanych. Jeśli dodać do tego opcję żeglowania po Zalewie Wiślanym, do którego wpływają odnogi Wisły: Nogat, Szkarpawa i Wisła Królewiecka, można szykować się na dwa tygodnie niezwykłego rejsu. To jeszcze nie wszystko – Pętla Żuław kryje mnóstwo szlaków na uboczu, niewielkich rzek i kanałów, poprzecinanych śluzami, przepustami, jazami, mostami zwodzonymi. Niektóre z nich wciąż czekają na swoich odkrywców.
Podstawowa trasa, Wielka Pętla Żuławska, liczy sobie 303 kilometrów do pokonania Wisłą, Szkarpawą i Nogatem oraz kilkoma innymi szlakami rzecznymi. Można ją przebyć w siedem dni, najlepiej przy pomocy jachtu motorowego, tzw. hausbota, którego wyczarterowanie nie wymaga uprawnień żeglarskich ani motorowodnych. W wersji omijającej odcinek Gdańsk – Gdańska Głowa (rozwidlenie Szkarpawy) oszczędza się 70 kilometrów, ale kto chciałby rezygnować z widoku Starego Miasta od strony wody?
Przez Gdańsk do Gdańskiej Głowy
Zanim Wisła dotrze głównym ujściem do Zatoki Gdańskiej, tworzy na terenie miasta całkiem sporą sieć wodnych szlaków. Gdybyśmy wybrali kierunek w dół Motławy, miniemy port, Westerplatte i dotrzemy wprost do Zatoki Gdańskiej. Ten odcinek warto przebyć na koniec rejsu – za to przed startem na Wielką Pętlę warto zwiedzić Stare Miasto i okolice: Długi Targ, Dwór Artusa i fontannę Neptuna, Bazylikę Mariacką i ratusz. Jeśli na pokładzie są dzieci, nad samą Motławą czeka Ośrodek Kultury Morskiej ze znakomitą interaktywną wystawą „Ludzie-statki-porty”. Teraz możemy już ruszać i podziwiać najsłynniejsze morskie miasto w historii Polski z innej perspektywy.
Wprost spod Żurawia Martwą Wisłą Pętla Żuławska dociera do granicy Gdańska, którą wyznacza XIX-wieczne arcydzieło hydrotechniki, Przekop Wisły. Jego budowa przyczyniła się do utworzenia niezwykłej wyspy z własną mierzeją i pięknymi plażami. Na Wyspie Sobieszewskiej znajdziemy aż dwa rezerwaty morskiego ptactwa: Ptasi Raj i Mewią Łachę. Choć leżą na skrajnych cyplach, oba naraz można zobaczyć z wieży widokowej zbiornika wody Kazimierz.
Szkarpawą do Ujścia Nogatu
Dalsza droga wiedzie pod nowiutkim mostem zwodzonym na Martwej Wiśle do dwóch kolejnych śluz powstałych razem z Przekopem – w Przegalinie i Gdańskiej Głowie. Najpierw trasa kieruje się pod prąd Leniwką - główną odnogą delty wiślanej, by zaraz wpłynąć na Szkarpawę. Tuż za zakrętem, przed mostem zwodzonym w Drewnicy, czekają odwiedziny we wsi Żuławki. Ta nazwa zobowiązuje - układ urbanistyczny i największa ilości zachowanych domów podcieniowych odbijają jak w soczewce klimat Żuław. Ważnym węzłem rzecznym, prawdziwym sercem Pętli Żuławskiej, na którym krzyżują się trzy szlaki wodne, jest wieś Rybina z dużą przystanią i zapleczem dla żeglarzy. Postój warto wykorzystać na wyprawę kolejką wąskotorową do Stegny, która będzie miłą odmianą i atrakcją dla najmłodszych. Z Rybiny można popłynąć Wisłą Królewiecką do Zalewu Wiślanego, rzeką Tugą do Nowego Dworu Gdańskiego lub dotrzeć do ujścia Nogatu.
To nie tylko termin geograficzny – w rezerwacie Ujście Nogatu królują kormorany. Muszą jednak ustąpić nieco miejsca wędkarzom, którzy w tym dość głębokim jak na warunki żuławskie miejscu (8-9 m) zarzucają wędki na wyjątkowych rozmiarów okonie. Jeśli ktoś lubi. Może się tu zaszyć na dłużej w jakiejś bocznej odnodze lub zatoczce, okolica obfituje w liczne cieki wodne, najczęściej surowe i dzikie.
Wypływamy na szersze wody
Z kolei Zalew Wiślany klasyfikuje się jako wewnętrzne wody morskie, na które mogą wpływać jedynie posiadacze odpowiednich patentów żeglarskich lub motorowodnych. Otwarte wody Zalewu dostarczą im nie lada wrażeń. Północny brzeg akwenu, porośnięty trzciną i sitowiem, stanowi Mierzeja Wiślana. Wystarczy zacumować w Kątach Rybackich lub Krynicy Morskiej i po krótkim spacerze znaleźć się na pięknej piaszczystej plaży nad Zatoką Gdańską. Płyniemy rzeką, cumujemy na zalewie, opalamy się nad otwartym morzem – gdzie można znaleźć drugie takie miejsce? Kąty Rybackie zapraszają do odwiedzenia Muzeum Zalewu Wiślanego, w którym dowiemy się więcej o bezkresnej przestrzeni tego akwenu. Po drugiej stronie czeka Frombork – miasto Mikołaja Kopernika z monumentalną katedrą, historyczną siedzibą kanoników warmińskich oraz niedawno odkrytym miejscem pochówku wielkiego uczonego.
Jednak Wielka Pętla ze Szkarpawy skręca na południowy wschód. Trzeba tylko uważać, by za przepompownią w Osłonce i Depresją Marzęcińską, która jeszcze w 1942 roku była płytką zatoczką, znaleźć nurt Nogatu i popłynąć pod prąd, choć ten w delcie Wisły jest raczej słaby. Potem przez Kanał Jagielloński dopływamy do kolejnego z większych miast – Elbląga, w którym na nowo ożywają tradycje żeglugi. Tu na żeglarzy nad Kanałem Elbląskim czeka bulwar Zygmunta Augusta. Gdyby popłynąć w tym kierunku, na otwartej przestrzeni rezerwatu Jeziora Drużno zobaczylibyśmy niesamowite archipelagi trzcinowych wysp oraz kolonie ptaków wodnych i brodzących w liczbie około 200 gatunków. W Elblągu można przyjemnie spędzić czas na zrewitalizowanym Starym Mieście z gotycką katedrą św. Mikołaja. Dla najmłodszych - wizyta w Rodzinnym Parku Rozrywki Nowa Holandia.
Malowniczy Nogat, Malbork i bramy Białej Góry
Po postoju czas wrócić na Nogat. Do śluzy w Michałowie rzeka zabiera ze sobą widoki i przeżycia znad ujścia – ptactwo wodne, trzciny, naturalne krajobrazy. By dostać się do Malborka, musimy pokonać jeszcze jeden stopień wodny w Rakowcu. Tu pejzaż się zmienia, dziką przyrodę zastępują uprawne pola i pastwiska, a zamiast perkozów i czapli dostrzeżemy stada dorodnych krów i końskie grzywy. Nic nie zastąpi jednak widoku malborskiego zamku, wyłaniającego się po naszej lewej stronie. W byłej stolicy Państwa Krzyżackiego zwiedzimy największy ceglany zamek na świecie w całej okazałości. Pętla Żuław udostępnia tu kilka przystani do cumowania, można też rodzinnie wybrać się do Parku Ruchomych Dinozaurów.
Po Malborku czas na Białą Górę – węzeł wodny trzymający straż nad rozwidleniem Nogatu. Zanim z wygodnej przystani wypłyniemy na główny nurt w dół Wisły, Pętla Żuław zaprasza do obejrzenia perły hydrotechniki i architektury - zwanej Wodnym Zamkiem śluzy regulującej nurt Wisły i Nogatu. Można też przez mniejszą Bramę Wodną wypłynąć na Liwę w kierunku Doliny Kwidzyńskiej. W okolicach Białej Góry pokazują się żeglarzom rzadko widywane gdzie indziej orły bieliki.
Wiślana autostrada
Ostatni odcinek Pętli Żuławskiej wiedzie dolnym biegiem królowej polskich rzek i później znów Martwą Wisłą i Motławą do Gdańska. Jeżeli warunki na to pozwolą można popłynąć w górę rzeki w kierunku Gniewu. Płynąc do Gdańska po drodze mija położony na lewym brzegu Tczew, w którym czekają na nas Muzeum Wisły, słynne kratowe tczewskie mosty kolejowe, rówieśniczki Wieży Eiffla, oraz ostatni postój przed finałem rejsu. Tu także znajdziemy przystań, a przy niej duży plac zabaw z licznymi atrakcjami. Po kameralnym i leniwym Nogacie ten odcinek przypomina, że podróżujemy po królowej polskich rzek. Pływanie po Wiśle, tak jak i po całej Pętli Żuławskiej, nie powinno jednak przysporzyć większych problemów nawet niezbyt doświadczonym żeglarzom.
Po siedmiodniowym rejsie widać znów mosty Starego Miasta na Motławie w Gdańsku. Pętla Żuławska przeprowadziła nas przez nadmorskie plaże, dzikie ujścia rzek, wodne i lądowe rezerwaty, malownicze pola i łąki. Pokazała wszystkie możliwe urządzenia techniki wodnej, krajobraz, architekturę i klimat najbardziej wyjątkowej, położonej na skrzyżowaniu wody i lądu części Polski. Żuławy Wiślane wciąż czekają na swoich odkrywców.
Wszystkie zdjęcia w serwisie objęte są prawami autorskimi. Powielanie ich, kopiowanie, udostępnianie bez zgody autora zabronione.
Partnerzy witryny Pętla Żuław
