Wiatrak w Palczewie - dane adresowe, kontaktowe:

Wiatrak holenderski w Palczewie to jedyny zachowany na Żuławach Wiślanych wiatrak przemiałowy typu holenderskiego. Przez lata wiatraki były charakterystycznym elementem krajobrazów na Żuławach, obecnie niestety zostało ich raptem cztery – jeden w Palczewie, jeden w Drewnicy, po jednym w Pruszczu Gdańskim oraz Tczewie.

Wiatrak w Palczewie został zbudowany na przełomie XVIII i XIX wieku jako młyn do mielenia zboża. Holendry tradycyjnie stawiano na gruncie lub na budynku (jak w przypadku nie istniejących już wiatraków w Drewnicy czy Wikrowie).  Holender z Palczewa posiada konstrukcję drewniano-ceglaną, pięcio kondygnacyjną. Dolna część korpusu posadowiona jest na ceglanej podstawie w kształcie ośmioboku z charakterystycznym przejazdem pod budynkiem. W przeszłości przejazd zamykany był z dwóch stron wrotami.  W podstawie wiatraka znajdują się pomieszczenia magazynowe.  Cała podstawa otoczona jest nasypem ziemnym. Górna część korpusu w kształcie ośmioboku została wykonana w konstrukcji szkieletowej, składa się z pięciu kondygnacji oraz poddasza. Drewniane ściany wieży oraz dach czapy zostały pokryte gotnem. Drewniana czapa poruszała się na żeliwnych rolek usadowionych na żeliwnym pierścieniu na wieży,  mogła wykonać pełen obrót. Kopuła ustawiała duże skrzydła prostopadle do kierunku wiatru. Obrót wykonywany był za pośrednictwem turbiny wiatrakowej (druga para małych skrzydeł), która za pomocą drewnianych przekładni zębatych samoczynnie regulowała i ustawia względem wiatru całą czapę. Wewnątrz budynku zachowały się część urządzeń młynarskich oraz drewnianych przekładni.

Wiatrak z Palczewa jeszcze przed wybuchem II Wojny Światowej został uznany za zabytek techniki, mimo to był użytkowany do 1958 roku. Obecnie obiekt jest w prywatnych rękach, został częściowo odrestaurowany, głównie zabezpieczony na zewnątrz, jest atrakcją turystyczną i symbolem przeszłości Żuław Wiślanych.