Czartery jachtów na Pętli Żuławskiej

Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego

Pętla Żuławska - Kościoły
  • Kościoły


Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego  - informacje

Pierwsze wzmianki o kościele w tym miejscu pochodzą z początku XIII wieku. Fundamenty pod prezbiterium dzisiejszej budowli położono w połowie XIII wieku. W tym czasie powstała masywna wieża w której prawdopodobnie znajdowały się dwie kaplice. Po zajęciu miasta przez Krzyżaków budynek uległ zniszczeniu w listopadzie 1308 roku. 150 letni okres rządów Krzyżaków to czas rozwoju miasta Tczew. W drugiej połowie XIV wieku podjęto decyzję o rozbudowie świątyni, do częściowo spalonej wieży dobudowano bryłę dzisiejszej świątyni. Prace rozpoczęto od prezbiterium i kontynuowano je, posuwając budowę nawy głównej i dwóch bocznych w stronę wieży. Do ściany północnej prezbiterium dostawiono zakrystię i skarbiec. W późniejszym okresie przestrzenie pomiędzy zewnętrznymi przyporami naw zabudowano, tworząc dwa ciągi kaplic. Całość zakończono przed rokiem 1364. Kościół otrzymał wtedy zachowaną do dziś formę czteroprzęsłowej, trzynawowej hali z trójprzęsłowym, pięciobocznie zamkniętym prezbiterium. Świadectwem tych prac są m.in. piękne, gotyckie sklepienia gwiaździste. Najstarsze z nich, o siatce żeber w kształcie sześcioramiennych gwiazd, znajduje się w prezbiterium. W nawie głównej występują gwiazdy ośmioramienne. Obydwa sklepienia łączy wspólne tzw. żebro wiodące, jeden z charakterystycznych motywów architektury sakralnej państwa krzyżackiego. Biegnie ono od prezbiterium aż do wieży. Istotnym elementem konstrukcyjnym są wsporniki sklepienne. Najciekawsze z nich zachowały się w zakrystii. Obok ornamentalnych znajdują się tam dwa z uproszczonym wizerunkiem twarzy.

Nie jest znane pierwotne wnętrze świątyni, do naszych czasów przetrwało kilka cennych obiektów min. niedawno odkryte malowidło ścienne w kaplicy Świętych Niewiast pochodzące z końca XIV w., żelazna krata sakramentarium oraz okucia drzwi zakrystii pochodzące z połowy XIV wieku oraz gotycka pieta z XV wieku. Do najwartościowszych obiektów należą przechowywane w skarbcu wyroby złotnicze pochodzące z XV wieku: krzyż relikwiarzowy, dwa kielichy, patena.

Jesienią 1577 roku w wyniku przypadkowego zaproszenia ognia przez stacjonujące pod miastem wojska Stefana Batorego w mieście wybuchł wielki pożar, spłonęło niemal całe maisto, fara straciła całe dachy, na szczęście sklepienia nie runęły. Po około sześciu latach kościół odbudowano.

W kolejny wiekach wnętrze świątyni było przebudowywane. Koniec XVII i cały wiek XVIII to okres, w którym wyposażono kościół w większość znanych nam dziś ołtarzy i sprzętów liturgicznych.

II wojna światowa nie spowodowała większych szkód w świątyni. W 1942 roku Niemcy zarekwirowali dzwony, które zostały przetopione, w marcu 1945 roku wskutek wysadzenia mostów uszkodzeniu uległ dach oraz wszystkie witraże.

Fara pw. Podwyższenia Krzyża Świętego jest bez wątpienia jednym z cenniejszych zabytków gotyckiej architektury sakralnej na Żuławach i Kociewiu. Jej rangę podnosi bogate i dobrze zachowane wyposażenie o wartości artystycznej i historycznej.


Chcesz być informowany o wydarzeniach, promocjach ?
Zapisz się na nasz Newsletter.

kościoły na Pętli Żuławskiej


Zbór ewangielicki w Nowym Stawie

Parafia Św. Jakuba Apostoła w Tolkmicku

Kościół w. Jakuba w Niedźwiedzicy

Partnerzy witryny Pętla Żuław