Westerplatte - dane adresowe, kontaktowe:

Westerplatte to uformowany w wyniku osadzania się piachu półwysep w ujściu Wisły Martwej, zlokalizowany jest w północno-wschodniej części Gdańska na Wyspie Portowej.

14 marca 1924 decyzją Rady Ligi Narodów półwysep Westerplatte został przekazany Polsce na bazę przeładunku i broni. 7 grudnia 1925 roku Liga Narodów przyznała także Polsce prawo do trzymania straży wojskowej na Westerplatte. W dniu 18 stycznia 1926 roku na pokładzie trałowca ORP Mewa wylądował pierwszy 88-osobowy oddział polskich żołnierzy, który rozpoczął pełnienie służby wartowniczej. Jego skład był wymieniany co pół roku. Celem lepszego zabezpieczenia  półwyspu w latach 1933 – 1934 wybudowano cztery żelbetonowe bunkry (wartownie),  dwa lata później wybudowano budynek koszar. Komendantem składnicy na Westerplatte od 1938 roku był major Henryk Sucharski, na wyposażeniu placówki znajdowało się około 160 karabinów Mauser, 40 pistoletów, 40 ciężkich karabinów maszynowych, 2 działa przeciwpancerne kalibru 37 mm, jedno działo piechoty kalibru 75 mm,  4 moździerze kalibru 88 mm oraz około 1000 ręcznych granatów.

W wyniku wzrostu napięcia pomiędzy Polską a III Rzeszą latem 1939 roku garnizon na Westerplatte został wzmocniony do 217 żolnierzy i zmobilizowanych rezerwistów oraz postawiony w stan najwyższej gotowości bojowej.

25 sierpnia 1939 roku do Gdańska z kurtuazyjną wizytą przybył niemiecki pancernik „Schelzwig – Holstein”. 1 września 1939 roku o godzinie 4:48 pierwsze salwy z niemieckiego pancernika dały sygnał piechocie niemieckiej do ataku na polską placówkę. Bombardowani z powietrza przez niemieckie lotnictwo, ostrzeliwani z dział pancernika oraz moździerzy załoga Westerplatte broniła się dzielnie przez siedem kolejnych dni odpierając 13 szturmów wroga. Według pierwotnych planów Westerplatte miało bronić się przez sześć godzin, zapasy żywności wystarczyłyby na 30 dni.

W wyniku zdecydowanej przewagi nieprzyjaciela (Niemcy dysponowali wówczas niemal dwudziestokrotną przewagą liczebną), zmęczeniu obrońców major Henryk Sucharski w dniu 7 września 1939 roku podjął decyzję o kapitulacji garnizonu. W czasie walk o Westerplatte poległo 15 polskich żołnierzy, wielu zostało rannych.  Straty Niemiecki według różnych źródeł wahały się 300-400 poległych żołnierzy oraz około 700-1000 rannych.

Obrońcy swą niezłomną postawą nie tylko zyskali sławę ale i szacunek przeciwnika, Niemcy nazwali nawet Westerplatte „małym Verdun”. Dowódca wojsk niemieckich pozwolił majorowi Sucharskiemu w uznaniu męstwa polaków przebrać się w mundur galowy oraz zachować szablę. Po kapitulacji cała załoga trafiła do niewoli niemieckiej, w której przebywała do 1945 roku.

Z dawnych obiektów na Westerplatte do dziś zachowała się Wartownia nr. 1 (jedyne miejsce udostępnione dla zwiedzających), Wartownia nr. 4, budynek dawnej elektrowni, dwa magazyny na amunicję oraz ruiny dawnych koszar.

9 października 1966 roku odsłonięto 25 metrowy Pomnik Obrońców Wybrzeża, który jest ustawiony na 20 metrowym kopcu.

W 1967 roku podczas poszerzania kanału portowego przesunięto na dzisiejsze miejsce na szynach w całości Wartownie nr. 1. W czerwcu 1974 roku we wnętrzu wartowni powstała Izba Pamięci, która została w 1980 roku przekształcona w oddział Muzeum Gdańska.

Podczas rejsu po Pętli Żuław warto zaplanować czas aby odwiedzić te ważne dla polskiej historii miejsce. Ze względu na problem z cumowaniem przy Westerplatte zalecamy podróż środkami komunikacji miejskiej.